Wat is juist: norme-en-waardeloos of normen-en-waardenloos?

De spelling normen-en-waardenloos is best opmerkelijk. Volgens de officiële spelling krijgen afleidingen op -loos namelijk geen tussen-n. Daarom is het bijvoorbeeld kosteloos en sterreloos. Maar normen-en-waardenloos is een uitzondering: normen-en-waarden wordt hierin als onveranderlijke samenkoppeling gezien, en daarachter wordt -loos geplakt. Hetzelfde gebeurt in normen-en-waardenloosheid. Deze afleidingen lijken daarmee op samenstellingen als normen-en-waardendebat, normen-en-waardendiscussie en normen-en-waardenstelsel.

Waarde(n)loos en norme(n)loos

Als waardeloos(heid) en normeloos(heid) los voorkomen (dus niet als deel van normen-en-waardenloos(heid)), mag je volgens de officiële spelling géén tussen-n schrijven, ook al bedoel je ‘zonder waarden’ en ‘zonder normen’. Het is dan bijvoorbeeld: ‘De waardeloosheid van de jeugd wordt sterk overdreven’ en ‘Sommige mensen zijn bang voor een normeloze samenleving.’

Veel mensen vinden waardeloos in de betekenis ‘zonder waarden’ vreemd, omdat de betekenis ‘heel slecht’ zich opdringt. En normenloos drukt voor velen duidelijker de betekenis ‘zonder normen’ uit dan normeloos. Behalve de officiële spellingen waardeloos en normeloos komen de alternatieven waardenloos en normenloos dan ook geregeld voor.

Wie niet verplicht is de officiële spelling voor overheid en onderwijs te volgen, kan prima schrijven: ‘De waardenloosheid van de jeugd wordt sterk overdreven’ en ‘Sommige mensen zijn bang voor een normenloze samenleving.’