Onderzoekers van een Schotse universiteit vrezen dat het Schots-Gaelisch (nu nog 11.000 sprekers) en het Iers-Gaelisch (17.000 sprekers) over een jaar of tien uitgestorven zullen zijn. Ze worden beide niet meer geleerd en gebruikt door jongeren, wat meestal voor een taal het doodvonnis betekent. Bronnen: Het Laatste Nieuws, CNN, The Guardian Update: taalkundige Kristel Dorelijeres werd naar aanleding van ditt nieuws op de radio geïnterviewd over het teloorgaan van talen en dialecten.
Als je de hand licht met de regels, dan houd je je er niet aan. Maar wat betekent lichten hier eigenlijk? Het betekent ‘laten vieren, de druk van je hand wegnemen’. Lees verder >
Wat betekent ‘blikken’ eigenlijk in de uitdrukking zonder blikken of blozen? Is het misschien ‘je ogen neerslaan’ of ‘je blik afwenden’? Het lijkt aannemelijk dat bijvoorbeeld zonder blikken of blozen leugens vertellen betekent dat je staat te liegen zonder ook maar met je ogen te knipperen. Toch zit het anders. Lees verder >
Wat is goed: reikhalzend naar iets uitkijken of halsreikend naar iets uitkijken? Het is allebei goed. De woorden betekenen ook bijna hetzelfde: ‘vol verlangen’. Wat is het verschil? Lees verder >
Wat is juist: de jaren 20 of de jaren 1920? Het is allebei correct. Het voordeel van de jaren 20 is dat het kort is. Het voordeel van de jaren 1920 is dat direct duidelijk is om welke eeuw het gaat. Lees verder >
Nieuw taaladvies. Wat is het voltooid deelwoord van videobellen: gevideobeld of videogebeld?
Taal die als ‘schurend’ wordt ervaren is het thema dat dit jaar extra aandacht krijgt in Onze Taal. Kan het woord slaaf eigenlijk nog wel? En Geachte dames en heren? Moeten we naast hij en zij nog een sekseneutraal voornaamwoord hebben? Lees er hier meer over. Ook het nieuwe nummer van literair tijdschrift De Gids gaat over schurende taal: “Verkeerde woorden, ongemakkelijke woorden, moeilijke woorden, pijnlijke woorden, struikelwoorden, ontwijkwoorden, waakwoorden, bijtwoorden: taal is meer dan een gedeelde woordenschat, een gebied waarin het een constant aftasten is van elkaars gevoeligheden”. De Gids verzamelde voor dit themanummer concrete voorbeelden van taalongemak, in de vorm van essays, verhalen en poëzie. Zo schreef Louise O. Fresco over besmet, K. Michel over ja leuk en Charlotte Van den Broeck over schoonheid.
Van aanhoesten tot zorgapplaus en van covidioten tot kuchschot: Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke Van Dale, houdt op Taalbank.nl een uitgebreid en almaar groeiend ‘coronawoordenboek’ bij. Deze lange lijst van woorden die te maken hebben met het beruchte coronavirus, bewijst dat het virus niet alleen een grote stempel drukt op onze maatschappij, maar ook op onze taal. Met lieve woorden, zoals voetkus en coronababy, maar vooral ook veel termen die laten zien hoe groot de invloed is. (Taalbank)
Mensen vinden 'makkelijke' gedichten minder mooi als ze in een moeilijk te lezen lettertype worden aangeboden. Dit effect is al langer bekend: hoe makkelijker iets te verwerken is, hoe groter onze (neiging tot) waardering. Opvallend genoeg doet het effect zich niet voor bij 'moeilijke' gedichten. Een en ander blijkt uit een zojuist gepubliceerde studie van onderzoekers van de Radboud Universiteit, die is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE.
Boomer is in de verkiezing van woordenboekmaker Van Dale gekozen tot woord van het jaar. In Vlaanderen was winkelhieren de winnaar. Boomer (“persoon, m.n. van gevorderde leeftijd, met ouderwetse denkbeelden of conservatieve opvattingen”) werd gevolgd door klimaatspijbelaar en klimaatdrammer. De Vlaamse winnaar winkelhieren (“bij lokale bedrijven en winkels kopen”) werd gevolgd door klimaatspijbelaar en egelwegel (“doorgang voor egels tussen twee tuinen”). (Van Dale Nederland Van Dale Vlaanderen)
Het Nederlands Debat Instituut heeft Lodewijk Asscher (PvdA) uitgeroepen tot de beste debater van de Algemene Politieke Beschouwingen 2019 en daarmee tot winnaar van de Debatprijs. Asscher vertelde pakkend over wat de sociaal-democratie de afgelopen eeuw heeft opgeleverd en juist dat maakte zijn betoog bijzonder, stelt de jury. Daarna koppelde hij dit aan een paar thema’s. Onderwijs was er daar een van. Hij werkte die thema's met aansprekende voorbeelden uit en kwam er tijdens het debat steeds op terug. Asscher speelde handig in op de betogen van andere fractievoorzitters. Ook probeerde hij anderen steeds te verleiden om toezeggingen te doen en samen te werken. Hij riep zijn tegenstanders op hun abstracte verhalen concreet te maken, te durven kiezen en niet uit te stellen. De jury was enthousiast over de toon van het debat dit jaar. Er werd goed en serieus naar elkaar geluisterd en gekeken naar waar er samengewerkt kon worden. Het debat was soms stevig maar zonder de onaangenaam harde toon van vorige jaren. Ook valt de jury positief op dat de politici steeds meer aandacht besteden aan het vormgeven van de inhoud van hun betoog. Van de nieuwkomers viel vooral Rob Jetten positief op. Ontspannen, met goede vragen en veel kennis van zaken speelde hij een belangrijke rol in het debat. (Nederlands debat Instituut)
Uit onderzoek naar de leesbaarheid van de Troonrede door de jaren heen (er zijn er bijna tweehonderd geschreven) blijkt dat de tekst ervan steeds begrijpelijker wordt. In principe zijn de troonredes van nu goed te volgen voor middelbare scholieren. Het gebruikte analyseprogramma kijkt overigens enkel naar de lengte van zinnen en woorden. (Pointer) Ook de Troonrede van dit jaar werd geanalyseerd: er bleken 99 woorden in voor te komen die nooit eerder in een troonrede gestaan hadden. (Pointer)